Thơ bạch cư dị

Thơ của Bạch Cư Dị trong sáng, chân thực, là thứ thơ của mọi người, thơ dễ hiểu, truyền cảm, sinh động, đầy ấn tượng. Đó là tài năng thiên bẩm, cũng là tâm hồn của người viết, luôn dồn hết tâm can, trí lực của mình cho người xung quanh, mong muốn có được một xã hội sẽ được cải thiện và trở nên tốt đẹp…
Thơ ông thật phong phú. Các nhà nghiên cứu đã chia làm hai thể loại: một loại là thơ phúng dụ, còn một loại là thơ nhàn thích…
Thơ phúng dụ của họ Bạch là thơ vì đời, muốn giúp ích cho đời. Người đương thời nhận xét về tư tưởng của loại thơ này, cho rằng thơ phúng dụ của ông mang tư tưởng tích cực, lấy châm biếm làm vũ khí. Ông xúc động trước những cảnh đời mà viết nhằm “trị bệnh cứu người bổ khuyết thời thế” như ông từng tuyên bố.
Thơ ông là tiếng nói đại diện cho những tầng lớp dân đen bị áp bức, yêu cái tốt, ghét thói hư tật xấu thật rõ ràng. Ông chỉ trích nạn vơ vét tham nhũng, sưu cao thuế nặng, phu dịch nặng nề, chỉ trích sự lười nhác, xa hoa hưởng lạc của đám vua quan triều đình, dẫn đến cảnh tao loạn, đói khổ của dân chúng. Thơ dựng lên được những cảnh sưu cao thuế nặng oằn vai lên những người lao động lam lũ của bọn quan tham, ô lại.
 

MỤC LỤC
Phần 1: Vài nét về Bạch Cư Dị
Phần 2: Thơ Bạch Cư Dị

Dạ vũ
Thu trùng
Sơn hạ túc
Hữu nhân dạ phỏng
Vấn Lưu thập cửu
Trì bạn
Trì thượng
Tảo thu độc dạ
Đông dạ văn trùng
Bạch vân tuyền
Ngụy Vương đê
Ức giang liễu
Cửu niên thập nhất nguyệt nhị thập nhất nhật cảm sự nhi tác
Chủng lệ chi
Mộ giang ngâm
Triệu thôn hồng hạnh
Thính biên hồng
Hậu cung từ
Đại nãi tân nữ tặng chư kỹ
Tự khuyến
Trục trưng thư tỉnh
Chiêu quân từ
Tư phụ mình
Thái liên khúc
Khúc giang ức Nguyên Cửu
Đại lân tẩu ngôn hoài
Trùng dương tịch thượng phú bạch cúc
Hàm Đan đông chí dạ tư gia
Cảm cố Trương bộc dịch tạ chư kỹ
Trường an chính nguyệt thập ngũ nhật
Thương xuân khúc
Thu giang tống khách
Chu trung dạ vũ
Thu tứ
Thảo
Họa Dương thượng thư bãi tướng hậu hạ du Vĩnh An thủy đình
Tự Hà nam kinh loạn
Xuân đề Hồ Thượng
Trung thu nguyệt
Tây hồ vãn quy
Du tiểu động tình
Vịnh Vũ Hầu
Tống Vương thập bát quy sơn, ký đề tiên du tự
Hương lô phong hạ tân bốc sơn cư, thảo đường sơ thành
Tần Trung ngâm thập thủ
Nghị hôn
Khinh phì
Trọng phú
Thương hữu
Thương trạch
Hợp chí sĩ
Ngũ huyền
Ca vũ
Mãi hoa
Lập bi
Vấn hữu
Từ ô hạ đề
Nhàn tịch
Tăng nội
Văn khốc giả
Thôn cư khổ hàn
Tân chế bố cừu
Thái địa hoàng giả
Hung trạch
Vân cư tự cô đồng
Ký Vi chi
Luy tuấn
Túc Huỳnh Dương
Vọng giang lâu thượng tác
Tùng thanh
Tự Giang lăng chi từ châu lộ thượng ký huynh đệ
Quan ngải mạch
Hữu mộc
Khách trung nguyệt
Ký vương sơn nhân
Cảm kính
Trường hận ca
Tỳ bà hành
Hạo ca hành
Mại thán ông
Thanh bạch
Phọc nhung nhân
Tân phong chiết tý ông
Khuyến tửu
Thái Hàng lộ
Sơn giá cô
Thượng Dương nhân
Hắc đàm long
Đỗ Lăng tẩu
Văn dạ châm
Tam niên biệt
Lâm Giang tống Hạ Chiêm
Sinh ly biệt
Phóng lữ nhạn
Hạ vũ thi
Ký Đường sinh
Lý đô úy cổ kiếm
Cảm hạc
Họa đại chủy ô
Thất đức vũ
Hải man man
Hồ tuyền nữ
Bộ hoàng
Bách luyện kính
Tây Lương kỹ
Hồng tuyến thảm
Liêu Lăng
Mẫu biệt tử
Diêm thương phụ
Quan ngưu
Tỉnh để dẫn ngân bình
Bát tuấn đồ
Tần cát liễu
Chân nương mộ
Hàn thực dã vọng ngâm
Túy hậu cuồng ngôn thuần Tăng Tiêu, Ân nhị hiệp luật
Phú đắc cổ nguyên thảo tống biệt
Nhân định
Hà đình tình vong
Hương lô phong hạ Tân Bốc sơn cư thảo đường sơ thành
Cửu bất kiến Hàn Thị Lang, hí đề tứ vận, tặng chi
Yến tán
Tặng Dương Bí thư Cự Nguyên
Văn Dương thập nhị tân bái tỉnh lang, Dao dĩ thi hạ
Tầm Quách đạo sĩ bất ngộ
Dư Hàng hình thắng
Tây hồ lưu biệt
Vũ Khâu tự lộ yến lưu biệt chư kỹ
Tống tiêu xử sĩ du Kiềm Nam
Bát nguyệt, thập ngũ nhật dạ Cấm trung độc trực
Thù tặng Lý Luyện sư kiến chiêu
Ký Ân Hiệp Luật
Phóng ngôn (ngũ thủ tuyển nhất)
Vi chi chỉnh tập cựu thi cập văn bút vi bách trục, dĩ thất ngôn trường
Phiếm Thái Hồ thư sự, ký Vi chi
Tiền Đường hồ xuân hành
Thu sơn

Phần ba : Phụ lục

Về nhà thơ Bạch Cư Dị
Bạch Cư Dị và phong trào Tân Nhạc phủ
Về bài Trường hận ca
Bạch Cư Dị là bậc thầy của tôi
Luật thơ Đường (tựa Anh ngôn thi tập)
Chữ nghĩa trong Trường hận ca
Thư gửi Nguyên Chẩn và Tỳ bà hành
Tỳ bà hành được viết ngay trên thuyền
Kiếp đàn bà trong thơ Bạch Cư Dị
Tỳ bà hành là một kiệt tác
Văn từ Tỳ bà hành
Đề thơ lên tường
Bạch Cư Dị là người Hán hay người Hồ
Tỳ bà hành và ca trù
Liệu Dương Quý phi có trốn sang Nhật Bản
Chủ đề trong Trường hận ca của Bạch Cư Dị
Tây hồ Bạch Đê và Bạch Cư Dị

Sách tham khảo